کارشناسان شهرسازی عقیده دارند، جاذبه‌‌های گردشگری مذهبی نقش مؤثری در بازسازی حیات شهرها در طول تاریخ و امروز داشته است. آن‌ها می‌گویند این نوع از گردشگری شبکه گسترده اجتماعی از اعتماد و مشارکت گرفته تا بحث هنجارها و امنیت، اغلب مسائل و مشکلات شهری را پوشش می‌دهد.
از سوی دیگر با نامگذاری سال 2010 میلادی به سال توریسم اسلامی (توسط سازمان کنفرانس اسلامیoic) و نیز تبدیل شدن صنعت گردشگری به عامل موثر در تعامل فرهنگ ها، گفتگوی تمدن‌ها و برقراری انس و الفت بین ملت‌ها، لزوم شناخت و توجه به بخش‌های پر اهمیت این صنعت به ویژه گردشگری اسلامی ضروری به نظر می‌رسد.
یکی از پروژه‌هایی که مدتی است در شهرمان کرمان مورد بررسی قرار گرفته  پروژه تدوین گردشگری مذهبی با تکیه بر ایجاد پیوند بین حسینیه‌ها است، به همین سبب با آقایان عباس مسعودی استاد دانشگاه و دکترای معماری و سلمان ملک عباسی دکترای شهرسازی گفت وگو کرده‌ایم.

 آقای دکتر مسعودی گفتگو را با شما آغاز می‌کنیم.
پروژه شما تدوین گردشگری مذهبی با تکیه بر پیوند بین حسینیه‌ها است، این اسم نشان می‌دهد که این پروژه تلفیقی از گردشگری، معماری و شهرسازی است در مورد این پروژه برای ما بیشتر توضیح دهید؟
مسعودی: اساس پروژه ما گردشگری مذهبی است یعنی ما تلاش کرده‌ایم با تکیه بر آداب و رسوم مذهبی که داریم فضایی را برای گردشگری مذهبی فراهم کنیم پس در حقیقت گردشگری، معماری و شهرسازی در اطراف گردشگری مذهبی قرار گرفته‌اند و اساس و پایه گردشگری مذهبی است.

 اقای دکتر ملک عباسی شما برای ما درباره چگونگی رسیدن به این طرح توضیح دهید؟
ملک عباسی: در بحث عام گردشگری شکل‌های مختلفی از گردشگری را داریم اما به گردشگری مذهبی به صورت خاص توجه زیادی نشده است. 
در بعضی شهرها مثل زنجان یا مشهد اردهال به این نکته توجه شده است اما متاسفانه در کرمان با اینکه عناصر جذابی در این زمینه داریم اما توجه زیادی نشده است، مثلا محدوده خیابان باهنر محدوده بکر و دست نخورده‌ای است که پتانسیل گردشگری مذهبی را دارد. ما با توجه به همین  پتانسیل‌ها این طرح را ارائه کرده‌ایم.
در محدوده خیابان باهنر عناصر  کوچک و تکیه‌هایی وجود دارند که به دلیل بافت منطقه زیاد به چشم نمی‌آیند، در بافت شهری حل شده‌اند اما به دلیل کارکردی که دارند سبب تجمع مردم در ایام خاص شده و  این قابلیت را دارند که فضایی را برای گردشگری مذهبی فراهم کنند.
 آقای دکتر مسعودی شما به قابلیت‌های مذهبی اشاره کردید، چه آیین مذهبی بیشتر توجه شما را به این پروژه معطوف کرد؟
مسعودی: در آیین مذهبی ماه آیین تعزیه بسیار پررنگ است. اگر با دقت به معماری گذشته نگاه کنیم، تکیه‌هایی را می‌بینیم بدون سقف که فضایی برای برگزاری این آیین بود. این تکیه‌ها محل تجمع افراد هر محله و یا محل‌های اطراف بودند و از گذشته هم کارکرد تجمع آفرینی را داشته‌اند. در حقیقت این سنت و آیین یکی از جذاب‌ترین آیین‌هایی است که افراد را به تجمع و تماشا وا می‌دارد.
البته در بسیاری از کشورها مراسمی برای تجمع افراد وجود دارد، اما بسیاری ی از این تجمع‌ها ارزش معنوی ندارند اما تعزیه ارزش معنوی هم دارد. در گردشگری مذهبی زنده کردن این آیین  به دلیل زیبایی و منحصر به فرد بودن می‌تواند بسیار موثر باشد.

 آقای دکتر مسعودی تا این جای گفت‌وگو به ضرورت و مبانی پروژه شما اشاره شد، این پروژه در عمل اجرا می‌شود؟
مسعودی: ما در این محدوده تکیه‌های کوچک بسیاری را داریم. هر کدام از این تکیه‌ها گروه و دسته خاصی برای عزاداری دارند. هر ساله این دسته‌های کوچک عزاداری از مسیرهای کاملاً مشخصی حرکت کرده و به محل تجمع بزرگتری می‌رسند. این مسیرها تقریباً برای افراد محلی مشخص شده‌اند. ما تلاش می‌کنیم با استفاده از نمادها و عناصر همخوان با همان فضا این مسیرها را مشخص کنیم تا هم راهنمایی باشد برای افراد محلی و هم فضایی جذاب برای گردشگرانی که دوست دارند با این آیین‌ها بیشتر آشنا شوند.

 اجرای این پروژه به فضای معماری محله آسیب وارد نمی‌کند؟
مسعودی: نه اصلاً. یکی از دغدغه‌های ما حفظ بافت قدیمی منطقه است، مثلاً در طرح ما تأکید شده که هیچ معبری نباید تعریض شود. نمادها و نشانه‌ها باید با فضای سنتی و معماری منطقه همخوانی داشته باشند.

 این طرح چه تاثیری بر محله، از نگاه شهرسازی، دارد؟
مسعودی: هدف از اجرای این طرح حضور گردشگران استانی، کشوری و گردشگران غیر ایرانی در این مناطق و محله‌ها است. در صورتی که  رفت و آمدها در این محل‌ها بیشتر شود این محل‌ها رونق می‌گیرند و انگیزه صاحبان و ساکنان برای حفظ بافت خانه‌ها، مغازه‌ها و محله بیشتر می‌شود.
در حقیقت رونق گردشگری مذهبی محاسن  انواع دیگر گردشگری را دارد به علاوه آن، بافت سنتی شهرها را هم حفظ می‌کند و می‌تواند سرآغازی برای گردشگری فرهنگی باشد.

 به نظر شما چرا تا به حال به گردشگری مذهبی توجه زیادی نشده است؟
مسعودی: شاید یکی از اشتباهات ما این است که سعی می‌کنیم گردشگران خارجی را با جاذبه‌هایی از جنس داشته‌های خودشان جذب کنیم، این باعث می‌شود که در جذب گردشگر موفق نباشیم. 
در حقیقت ما نباید ادای خارجی ها را در بیاوریم.
ما فرهنگ، آیین، معماری و آثار باستانی بسیار ارزشمند و زیبایی داریم که با احیای این‌ها می توانیم گردشگران خارجی را جذب کنیم. مثلاً در آیین‌های عزاداری‌مان جذابیت‌های منحصر به‌فردی داریم که مخصوص فرهنگ ملی خودمان است، ما چرا باید این‌ها را نادیده بگیریم. گاهی با این نگاه که این آیین‌ها و سنت‌ها خلاف مدرنیته است آنها را حذف می‌کنیم در صورتی که این آیین‌ها بخشی از هویت ایرانی ما هستند. برای گردشگران هم همین آیین‌ها می‌تواند جذاب باشد و گرنه ساختمان‌های مدرن و یا رفتارهای کاملاً یک شکل  با خارجی ها نمی‌تواند برای آنها جذاب باشد.

 اگر سخنی دارید که بخواهید در این فرصت بیان کنید، بفرمایید؟
مسعودی: در گردشگری خیلی به احیای کالبدها و ساختمان‌ها توجه شده است در حالیکه ما آیین‌هایی داریم که احیای آن‌ها می‌تواند جاذبه‌های بسیار با ارزشی باشند که هم برای نسل آینده خودمان  باقی بماند و هویت‌مان را حفظ کند و هم برای جذب گردشگر مهم است.
ملک عباسی: متاسفانه با ساخت و سازهای جدید، شکل محله‌ها  و  بافت قدیمی در حال تغییر است.
یکی از خوبی های این طرح حفظ بافت محله‌های قدیمی است‌. 

 سپاسگزارم از وقتی که به اهالی کرمان‌شهر اختصاص دادید.